Gezinsverpleging ooit de verpleging van de toekomst

Hooguit 20 patiënten
In Veldwijk’ (1886), bij Ermelo, het eerste gesticht van ‘De Vereeniging tot Christelijke Verzorging van Krankzinnigen en Zenuw­lijders’, waartoe Dennenoord ook behoorde vanaf de opening in 1895, waren de eerste paviljoens dan ook geschikt voor de bewoning door hooguit twintig patiënten. Dit relatief geringe aantal had als bedoeling de natuurlijke gezinssituatie te benaderen, hierbij hielp dat de dagelijkse leiding was toebedeeld aan een vader en een moeder, een echtpaar zonder kinderen. In de gereformeerde vertaling van Bijbelse bedoelingen had de strenge doch recht­vaardige vader de leiding. Van de moeder werd verwacht dat ze haar onvoorwaardelijke liefde gaf aan de patiënten. Een kind krijgen als echtpaar was er niet bij, want dan moest de liefdevolle zorg worden gedeeld, en daar was de moeder niet toe in staat. De verdeling van de liefde voor kind en patiënt door de moeder leidde maar tot ontoelaat­bare verdunning. Dat de werkelijkheid een stuk prozaïscher was, laat onverlet dat veel van deze aanpak, van dit model van gezinsverpleging, werd verwacht.

Gezinsverpleging verpleging van de toekomst
De geneesheer-directeur van Veldwijk J.H.A. van Dale, liet tijdens een in 1902 in Antwerpen gehouden congres over gezinsverpleging niet na zich erover te verwonderen dat de gezinsverpleging in Nederland nog niet veelvuldiger toepassing vond, terwijl ‘toch het Nederlandse volk bekend is om zijn liefde en eerbied voor het huisgezin en waardering voor het huiselijk leven’. Gezinsverpleging was volgens hem de verpleging van de toekomst. Hij constateerde ‘dat de publieke opinie in Nederland meer en meer partij kiest voor gezins­verpleging, die zich het meest aansluit aan het menselijk leven; het meest voldoet aan deze twee diep­gaande en onvervreembare behoeften des menschen, ook, ja, bovenal van den krankzinnige, behoefte aan vrijheid en behoefte aan liefde’ *. In Nederland was in 1902 een honderdtal patiënten in gezinsverpleging ondergebracht, in 1912 bedroeg dit aantal niet meer dan 141, waarvan de gereformeerde gestichten er 96 onder de hoede hadden.