Toyisme op Dennenoord
Rijd het terrein van Lentis Zuidlaren op en laat de dierweide rechts liggen en de kerk links en vervolgens rechtdoor en je komt van zelf aan bij de toyisme Studio/Atelier/Galerie. Achter het paviljoen begint het bos. De vogels fluiten en het groen is overweldigend. Toyist Dejo, oprichter van het toyisme, verwelkomt me enthousiast. Hij vertelt dat ze een periode achter de rug hebben waarin hard is gewerkt.
Paviljoen Vredestein heeft een behoorlijke tijd leeg gestaan. Het paviljoen deed lange tijd dienst als behandelcentrum voor mensen met de ziekte van Korsakov. Dejo zegt: ‘Alles is nu spic en span, de ramen en muren zijn schoon en de linoleumvloeren glimmen van de poetsbeurt. Voordat het zover was zijn we intensief bezig geweest om alles te reinigen. Het was wel een klus, her en der muizenkeutels, enorm stoffig en er hing een vieze indringende geur. Met het schoonmaakwerk zijn we ruim een maand bezig geweest.’
Prachtige locatie Vanuit het kantoor van de galerie kijk je uit op een weg omzoomd door een imposante bomenrij. Dejo geef aan dat hij elke keer weer geniet van de prachtige locatie. Toen hij kennismaakte met deze nieuwe plek was hij direct enthousiast. Hij kon door de rommel en chaos in het paviljoen heen kijken en zag direct dat dit de ideale basis was voor de Toyisme Studio. Via een tip van de ambtenaar voor cultuur van de gemeente Tynaarlo, Linda Reinalda was hij met Lentis in contact gekomen. Dat ze snel in dit gebouw terecht konden was een gelukje, want de locatie op het vliegveld Eelde waar ze tot dan toe gehuisvest waren, moesten ze vanwege een interne reorganisatie verlaten.
Door Anne Helmus
Geen types met verfvlekken in de kleren We maken een wandeling door het gebouw. De vroegere gemeenschappelijke ruimtes van de bewoners zijn omgetoverd tot ruime expositieruimten. Door de hoge ramen is er veel lichtinval waardoor de kunstwerken goed tot hun recht komen. Het zijn kleurige schilderijen met heldere kleuren. Ik word er vrolijk van. De kleurvlakken zijn egaal in heldere tinten geschilderd. De schilderijen zijn door verschillende kunstenaars - soms zijn het coproducties- uit alle delen van de wereld gemaakt. Allemaal geschilderd in de kenmerkende stijl van het toyisme. Bij elk kunstwerk staat de titel en wordt de betekenis en het verhaal van het schilderij uitgelegd. De kunstenaars die tot de school van het toyisme behoren zijn absoluut geen types met verfvlekken in de kleren en een drankfles in de hand. Ze voldoen helemaal niet aan dit stereotype beeld. Om je toyist te mogen noemen is een opleiding van een half jaar verplicht. Niet iedereen krijgt het voor elkaar om de stijl van werken onder de knie te krijgen er is namelijk veel concentratie en geduld voor nodig. En een zeer vaste hand. Het is een ambachtelijke manier van werken, dat moet je wel liggen. Kleurvlakken worden meerdere keren overgeschilderd en de kenmerkende stippen worden met zorg op het doek geplaatst.
Aanwinst voor Lentis? Dejo vertelt: ’Een doelstelling van het toyisme is om een wisselwerking met de omgeving tot stand te brengen. Dit prachtige pand biedt veel mogelijkheden. Op de eerste verdieping waar we onze ateliers hebben ingericht kunnen we ook workshops geven. Ik denk hier bijvoorbeeld aan teams of individuen die we schilderlessen aan kunnen bieden. Allerlei technieken zijn mogelijk. Toyisten zijn allround kunstenaars. Ook denk ik aan bewoners die hier workshops kunnen volgen. Er is vast veel talent onder die groep. We kunnen ze helpen om zich verder te ontwikkelen. Mogelijk zijn er ook getalenteerde mensen met autisme die hier aan het werk kunnen. We hebben ervaring in het werken met allerlei doelgroepen De coronacrisis gooide roet in het eten, anders waren we bijvoorbeeld al gestart met het geven van schilderworkshops voor lang gestraften in Ter Apel. ’ Het is fijn dat er weer leven op het terrein is op een plek waar tot voor kort leegstand was, dat ziet er nooit erg gezellig uit . Een aanwinst voor Lentis lijkt de vestiging van de kunstenaars zeker, helemaal als er samenwerking tot stand komt. Het bezoek aan de studio sluit ik af met een fotosessie. De twee aanwezige kunstenaars zetten hun maskers op en poseren voor een schilderij.
Je kunt binnenlopen zonder een afspraak te maken. Maandag t/m vrijdag: 09:00 - 17.30 uur (in het weekend op afspraak).
Toegang is gratis. Vredestein E 20 9471 KA Zuidlaren
Wat is Toyisme?
Het toyisme is een internationale kunstbeweging. Het treedt naar buiten als collectief met uiteenlopende hedendaagse kunst. Het werd in 1992 opgericht in Emmen, Nederland. De samenstelling wisselde in de loop van de jaren en inmiddels zijn wereldwijd tientallen kunstenaars aan het collectief verbonden. De kunstenaarsbeweging is verantwoordelijk voor het grootste kunstwerk van Nederland, de Stip in Emmen, en van IJsland, de watertoren Uppspretta in Keflavík.Inmiddels telt het oeuvre van de toyisten meer dan 800 werken die variëren van schilderijen tot sculpturen en ruimtelijke objecten. Aan de basis van de kunstwerken liggen veelal eigenzinnige en eigentijdse filosofieën en inzichten, die verbeeld worden in een herkenbare wereld die daarentegen vreemd aandoet. Een anekdote is de rode lijn door een kunstwerk. Toen het manifest door Dejo, de oprichter werd herschreven, kreeg het toyisme een nieuwe visie en een ander gedachtegoed. Aan de basis hiervan stond het egocentrische karakter in de kunst, terwijl in het toyisme het individu ondergeschikt is aan de groep. Daarom dragen zij in de publiciteit altijd een masker en werken zij onder een pseudoniem. Toyisten hebben verschillende culturele achtergronden maar hebben een gelijkgestemde opvatting over hoe het toyisme te interpreteren. Elke toyist kan zich uiten in de stijl zonder eigenwaarde en gevoel te verliezen. Door de inbreng van verschillende disciplines ontstaan er nieuwe inzichten en wordt het gezamenlijke gedachtegoed versterkt. Toch blijft elke toyist in de positie om een eigen verhaal te vertellen en te verbeelden. Toyisten werken aan eigen toyistische kunstwerken, maar werken soms ook gezamenlijk aan een kunstwerk. Projecten als De Stip worden altijd met een groep uitgevoerd. Het toyisme is als stijl direct herkenbaar ondanks de diversiteit en onderlinge verschillen tussen de toyisten.