Weerstand Zo struikel ik vandaag over het begrip ‘weerstand’. Ik kom het tegen in onverdachte hoek, een E-boek van het Kenniscentrum Sport en Bewegen. Maar in mijn hoofd wordt onmiddellijk de verbinding gelegd met alle therapieën en behandelingen die aan mij verspild zijn in en om de gezondheidszorg. Tsja, ik heb een geschiedenis als ‘therapieresistente’ patiënt. ‘Als de behandeling niet aanslaat, ligt het aan de patiënt’, was de redenering. Dat is een typisch staaltje bestwil-denken dat je in de huidige gezondheidszorg niet meer tegenkomt en anders direct getackeld moet worden. De trend is nu om als behandelaar/begeleider en patiënt (met of zonder leefomgeving) samen op zoek te gaan naar wat je nodig hebt en een aansluitend traject. Loopt dat pad vast, dan kijk je naar wat er in de weg zit. Daar kun je dan mee dealen of je neemt een andere afslag. Wat er in de weg zit kun je ‘weerstand’ noemen. Maar ik vind dat zo’n term geen recht doet aan alle goede redenen die mensen kunnen hebben om niet in beweging te komen. In beweging komen, dat is namelijk de bedoeling. Een hele goede bedoeling ook, want leven is beweging en zonder voldoende beweging word je ziek, zwak en krakkemikkig. Sport en beweging zijn nog leuk ook, maar dat ontdek je pas als je er een tijdje mee bezig bent. In het begin zijn er vooral veel goede redenen om niets te doen. Redenen, geen zomaar weerstand in allerlei gedragspatronen. Met ‘weerstand’ kun je helemaal niks als beweeg-onwillig mens. Ja, je stekels opzetten en in verzet gaan. ‘Weerstand’ mobiliseert het Grote Smoezenboek: ‘Te druk, geen tijd’ ‘Ik voel me niet lekker’ tot en met ‘Mijn moeder is jarig’ (of iemand anders). Je liegt probleemloos de vereiste mooie motivatieverhalen voor ‘morgen’. Waar je zelf ook in gaat geloven.

Redenen Mensen die weinig bewegen, hebben daar vaak hele goede redenen voor. • Pijn bij voorbeeld. Bij somatische en psychosomatische pijn (wat is het ervaren verschil?) blijf je het liefst in je bed liggen. Het is moeilijk voor te stellen dat pijn juist minder wordt als je geregeld verstandig beweegt. • Schaamte is een veel voorkomende reden om sportactiviteiten en gezondheidscentra te mijden. Het imago rond ‘fit’ is vitaal, jong, slank, stralend. Daar past je eigen lijf totaal niet in. • Het negatieve commentaar dat je vaak krijgt van de buitenwereld helpt ook niet. Je bent te dik of te dun, te oud, je heupen zijn te breed of er zitten ergens vetrolletjes… Bij negatief commentaar horen ook de goedbedoelde, maar soms al te objectieve oordelen vanuit de medische hoek. • Als een ander het niet zegt, hoor je de kritiek wel in je eigen hoofd. Meestal komt het hardste oordeel van jezelf. Je bent ook een kind van deze normatieve maatschappij. Je past gewoon niet in het plaatje van gezonde en sportieve mensen. • Het kan zijn dat je het vertrouwen in je lichaam of een onderdeel daarvan bent kwijt geraakt. Na een ongeluk, ziekte of operatie is dat heel logisch. • Een handicap kan een barrière zijn. Simpel doordat je bewegingsmogelijkheden beperkt lijken, maar ook omdat het helemaal niet vanzelfsprekend is om daar makkelijk aan te wennen. Hier speelt weer de negatieve beeldvorming in de samenleving mee. • In geval van een visuele beperking kan het moeilijk zijn om een relatie op te bouwen met je lichaam. Je hebt er gewoon geen beeld van. En je leefomgeving staat daar zelden bij stil. Slecht zicht en gebrek aan oriëntatie zijn bovendien lastig in combi met bewegen. Boem, au en onzekerheid. • Een stug verzwegen argument om je lijf en dus sport en bewegen te mijden, is ervaring met misbruik of mishandeling. Bij een langdurende geschiedenis is dat ‘verraad’ niet snel te herstellen. • Een andere achtergrond kan ook redenen geven. Dat kan van alles zijn: cultuur, religie, opvoeding, andere seksuele geaardheid met mogelijk praktische problemen in onze hokjes en vakjes samenleving. • Tenslotte: drugs en medicijnen. Alcohol, illegale rotzooi, maar ook veel medicijnen verstoren je lichaamsbeleving. Vooral psychofarmaca en pijnstillers zijn ‘dissociërend’ (vakterm voor het verbreken van de verbinding met je gevoel).